Blog

Uprasowana koszula, odkurzona podłoga, projektor kończy się nagrzewać. Za chwilę w naszym domu na mazowieckiej wsi zagości abp Grzegorz Ryś. Nie tylko u nas, transmisję niedzielnej Mszy św. z Łodzi chce oglądać na YouTube 2.500 osób.

To nie jest zwykła liturgia. Nasze koty podchodzą i miauczą pytająco. Najmłodsza córka oddala się w którymś momencie i wraca z parówką. W kościele by się tak nie dało. Pewnie i znak pokoju byłby bardziej oficjalny, a tak możemy serdecznie ucałować wszystkie dzieci.

Biskup Ryś w homilii mówi, aby celebrować rodzinny charakter tej niedzieli, zamiast rozpamiętywać trudności kwarantanny. „Bóg jest duchem; trzeba więc, by czciciele Jego oddawali Mu cześć w Duchu i prawdzie” – gdzie łatwiej to zrobić, niż w domu, gdzie każdy jest sobą i nie ma między nami fałszu?

Komunia św. duchowa była do tej pory abstrakcyjnym pojęciem. Teraz ćwiczymy gotowość duszy na przyjęcie Ciała i Krwi Chrystusa, choć nie możemy Ich otrzymać. Ale wielka będzie radość, gdzie ta chwila nadejdzie.

Maciej

Bardzo lubię słuchać biskupa Grzegorza Rysia, którego wiele homilii i konferencji jest dostępnych na YouTube. Jak to bywa, z czasem wyłaniają się motywy, które biskup lubi powtarzać i które co jakiś czas wplata w swoje wypowiedzi. Jednym z nich jest opowieść o nauczycielce, którą Niemcy uwięzili w czasie okupacji za wspieranie podziemia, torturowali, a kiedy okazała się dla nich bezużyteczna, zamordowali. Historia ta zawiera wiele poruszających epizodów, sam Ryś przyznaje, że płakał nad losem tej kobiety. Szczególnie zapada w pamięć scena, kiedy w przesłuchujących gestapowcach rozpoznaje ona swoich dawnych uczniów. Jeden z nich bije ją po głowie krucyfiksem, który niegdyś podarowała mu z okazji bierzmowania.

Ta historia jest okropna i najprościej uznać ją za ostateczny argument za tym, że powinniśmy trzymać się z daleka od działalności społecznej i pracy z dziećmi i młodzieżą. Nikt dziś nie będzie nikogo bił krzyżem, wystarczy, że padnie oskarżenie o pedofilię. Doświadczył tego australijski kardynał George Pell, którego oskarżono o przestępstwa seksualne w oparciu o zeznania dawnych podopiecznych. Hierarcha zaprzecza, zeznania świadków wykluczają fizyczną możliwość takich zdarzeń, ale sąd wydał wyrok skazujący. Według ostatnich doniesień, władze więzienia nie pozwoliły Pellowi odprawić Mszy św. w Boże Narodzenie.

Czy zatem wejść na ścieżkę, która może skończyć się kłopotami? Nie tylko ryzykujemy dobre imię, czy wolność. Może się też okazać, że młodzi ludzie, którym poświęcamy swoje życie, obrócą się przeciwko nam. Czy warto? Oczywiście, że tak. Podjęcie się duchowego ojcostwa, czy macierzyństwa, to cel dużo bardziej doniosły, niż uciążliwości, jakie mogą nas spotkać ze strony nieprzychylnych ludzi. „Nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, lecz duszy zabić nie mogą” – mówi nam Jezus. – „Do każdego więc, który się przyzna do Mnie przed ludźmi, przyznam się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie.” Nie lękajmy się zatem i angażujmy w pomoc młodym, którzy potrzebują jej bardziej, niż kiedykolwiek wcześniej.

Maciej

– Tato, pójdźmy dziś do kina! – zakrzyknęły dzieci, nieco już znudzone kolejnym dniem ferii świątecznych. Czemu nie? Tata też może na tym skorzystać, nie tylko podjadając dzieciom popcorn. Zacząłem zatem studiować repertuar. Pierwsze, co widać, to nowe „Gwiezdne Wojny”. A ten tytuł to jak skurcz serca. Saga młodości, oglądana dziesiątki razy, przeżywana, smakowana scena po scenie. „Imperium kontratakuje” miałem na kasecie VHS z napisami po szwedzku. W niczym to nie przeszkadzało, bo ścieżkę dialogową znaliśmy na pamięć. No, ale to przeszłość, im odcinki były nowsze, tym trudniej było je obejrzeć. Najpierw nastąpił atak infantylizmu, potem feminizmu, a ostatecznie fabuła zrobiła się tak głupia, że aż żenująca. Najnowsza część znana jest z tego, że zawiera „historyczny pocałunek lesbijski”. Czyli już nie młodsze pokolenie Hana Solo i Lei tworzy romantyczny duet, tylko jakieś dwie panie. Rozumiem, ze film przeznaczony jest dla społeczności LGBT, ale sam się do niej nie zaliczam, więc „Skywalker. Odrodzenie” dołączył do tych odcinków, z których zrezygnowałem.

Wybór tytułu na rodzinny seans padł ostatecznie na film „Śnieżna paczka”. Na plakacie sympatyczne zwierzątka, ale nie dajcie się zmylić. Prawdziwy tytuł powinien brzmieć „Śnieżna paczka Grety Thunberg”. Bohaterowie walczą z globalnym ociepleniem wywoływanym przez gaz, którego erupcje przypominają puszczanie bąków. Czarnym charakterem jest mors-technokrata, który niszczy klimat z czystej złośliwości. Wspomagają go wredne maskonury z dowódcą w pikelhaubie. Mamy więc symbole kapitalizmu i imperializmu, a co z patriarchatem? On na szczęście został już pokonany. Główny bohater męski jest żałosną ofermą, zaś główna bohaterka – wszechstronnie wykształconą „inżynierką”, która hobbystycznie modernizuje gigantyczny spychacz. Na wypadek, gdyby żeńskiej dominacji było za mało, występuję też wielka klępa mówiąca łamanym rosyjskim, która w finałowej scenie rozwala maskonury strzałami z pistoletu na śnieżne kule. Jakkolwiek w zwierzęcej społeczności pojawiają się na początku męscy herosi – dorosłe psy ciągnące sanie z paczkami – to przy bliższym poznaniu okazują się oni zmęczonymi życiem przegrywami, którzy marzą wyłącznie o emeryturze w ciepłych krajach.

Jak widzicie, uciekając przez gwiezdnym lesbijkami wpakowałem się na przygotowanie do strajku klimatycznego. To jeszcze nie to, co w Niemczech, gdzie dzieci uczą się śpiewać piosenkę z refrenem „Moja babcia jest ekologiczną świnią”, ale już blisko. Wniosek jest taki, że sami musimy tworzyć kino dla swoich dzieci. Trzeba zaprzyjaźnić się z Youtubem i Chomikiem, szukać wartościowych tytułów na stronach, których autorzy wzięli na siebie trud oddzielenia ziarna od plew. Może to być Kultura Dobra Brawaria, może być też Internet Movie Database, gdzie w sekcji dla rodziców także są wypisane wszystkie problematyczne sceny. Jeżeli obraz ogólnie jest wartościowy, ale reżyser postanowił wrzucić do niego parę cuchnących bobków, zazwyczaj natury erotycznej, nie wahajmy się przed wycięciem ich w programie do edycji filmów (polecam darmowy VirtualDub).

A na wypad do kina dam się namówić nie wcześniej, niż za rok.

Maciej

Zdarza się, że życie samo przynosi nam najlepsze katechezy. Tak było i u nas w wigilijną noc. Kiedy cała rodzina zajęła miejsca w samochodzie, aby pojechać na Pasterkę, zaczęła mrugać kontrolka sygnalizująca odcięcie zapłonu. Kolejne próby uruchomienia silnika kończyły się niepowodzeniem. Świąteczny nastrój uleciał, zamiast tego wszyscy w panice szukali sposobu, aby ruszyć z miejsca, a północ była coraz bliżej. Część osób przesiadła się do samochodu jednego z gości, reszta wyruszyła naszym, który co prawda udało się uruchomić, ale kontrolka dalej mrugała i piszczała. Nie było wiadomo, czy po przejechaniu kilkuset metrów nie staniemy na środku drogi.

Jak się skończyła ta historia? Dojechaliśmy do kościoła, zdążyliśmy na Mszę św., a nasz kłopotliwy samochód spokorniał i na drogę powrotną uruchomił się bez żadnego problemu. Można to wszystko uznać wyłącznie za sprawę techniczną, ale można też poszukać analogii do tego, co dzieje się w naszym życiu duchowym. Czy nie jest tak, że przed podjęciem wyzwań, które mogą przesunąć nas do przodu, także doświadczamy podobnej niemocy? Zbliża się dzień rekolekcji, albo konwiwencji, a my za nic nie możemy uruchomić naszego wewnętrznego silnika. Trudności piętrzą się jedna za drugą, najchętniej byśmy machnęli ręką i dali spokój. Do tego dochodzą dolegliwości zdrowotne. Sam przez wiele lat wstawałem w dniu Obietnic wilczkowych z niespodziewaną gorączką. Kiedyś nawet w stanie ograniczonej świadomości zaśpiewałem na rozpoczęcie ceremonii „Niebieskie rozwińmy sztandary” (zamiast „błękitne”), co spowodowało pewną konsternację wśród rodziców.

Co zrobić w sytuacji, kiedy takie przeciwności wyskakują, jak diabełek z pudełka? Napisałem: „diabełek”? W przypadku samochodu nie doszukuję się udziału złego, ale w naszych wewnętrznych rozterkach – jak najbardziej. Skoro przeciwnik atakuje, trzeba walczyć. Św. Paweł wskazuje kilka elementów uzbrojenia: weźcie tarczę wiary, którą będziecie mogli zgasić wszystkie ogniste pociski złego; weźcie też przyłbicę zbawienia i miecz Ducha, którym jest Słowo Boże. Pamiętajcie też o mojej historii z wyjazdu na Pasterkę. Jesteśmy wystawiani na próbę, która może uczynić nas mocniejszymi, jeżeli się nie poddamy.

Maciej

Tydzień kończy się informacją o konkluzjach synodu amazońskiego. Wiele poruszenia wywołała prośba biskupów do papieża Franciszka, aby w rejonach Ameryki Południowej, gdzie brakuje księży, wyświęcać żonatych diakonów stałych. Tomasz Terlikowski zapowiada na Twitterze: Szykujcie się na „nową Reformację”, zaś Paweł Lisicki w rozmowie z portalem wsensie.pl pyta: Czy to już apostazja?

Na szczęście ani to Reformacja, ani apostazja. Warto pamiętać, że jakkolwiek Pan Jezus chwali bezżenność w Ewangelii wg św. Mateusza (19, 12):

„Bo są niezdatni do małżeństwa, którzy z łona matki takimi się urodzili; i są niezdatni do małżeństwa, których ludzie takimi uczynili; a są i tacy bezżenni, którzy dla królestwa niebieskiego sami zostali bezżenni.”

to jako powszechną normę dyscyplinarną dla duchowieństwa Kościół obrządku łacińskiego wprowadził ją dopiero w XI wieku. Jednocześnie jednak akceptowano odstępstwa od tej zasady wobec Kościołów Wschodnich, zarówno tych pozostających nieprzerwanie w jedności z Piotrem, jak i dołączających się do niej poprzez unie. Co ciekawe, czyniono tu rozróżnienie między terenami, gdzie dominowali katolicy obrządku łacińskiego, tu można było wyświęcać tylko celibatariuszy, a pozostałymi, gdzie takiego wymogu nie było. Ten podział zniósł w 2014 roku papież Benedykt XVI, który w adhortacji Ecclesia in Medio Oriente uznał posługę żonatych prezbiterów za „starożytny element tradycji wschodnich”, który należy zachować.

Inna sytuacja dotyczyła podziemnego Kościoła w komunistycznej Czechosłowacji. Za zgodą papieża Piusa XII budowano tam zakonspirowaną sieć duchowieństwa. Wyświęcano mężczyzn mających rodziny, a księża i biskupi prowadzili świeckie życie. Jeden z takich żonatych księży, Jan Kofroň, został w 2008 roku dopuszczony przez papieża Benedykta XVI do ponownego, warunkowego przyjęcia święceń i kontynuowania posługi.

Kolejna data w tym przeglądzie historycznym to rok 2009, kiedy papież Benedykt XVI w konstytucji Anglicanorum coetibus zaoferował konwertującym na katolicyzm anglikanom nie tylko zachowanie własnych obrządków i struktur, ale też możliwość przyjmowania święceń przez żonatych mężczyzn.

Jak widać, norma bezżenności była zawsze traktowana z dużą elastycznością. Nie jako forma uciemiężenia duchownych, ale jako dar, który mogą przyjąć. Tam, gdzie było to niemożliwe, a gdzie racje duszpasterskie wymagały istnienia struktur Kościoła, odstępowano od niej.

Oczekiwanie, że duchowni będą żyli w celibacie, ma uzasadnienie nie tylko w przywołanym fragmencie Ewangelii, ale także w licznych wypowiedziach św. Pawła. Jednak kierując się zasadą, że zbawienie dusz jest najwyższym prawem, Kościół może tę praktykę zmienić wobec braku powołań wśród nieżonatych mężczyzn. Tutaj dochodzimy do tytułowego pytania: skąd się biorą księża? Czy papież Franciszek ma maszynkę, która produkuje ich po pokręceniu korbką? Nie, biorą się z rodzin. Niech więc każdy zrobi rachunek sumienia, ilu ma synów i jak ich wychowuje? Czy są blisko Kościoła, czy angażują się w różne jego dzieła? Czy w domu mówi się o duchownych z szacunkiem, czy raczej się na nich wyrzeka, albo powtarza antyklerykalne plotki? Jeżeli chcecie mieć księży, to wychowujcie swoich synów tak, aby mogli odkryć takie powołanie.

Maciej